Hans Stam – Zomer 2023

Prominente heuvels

In het vlakke Nederland ligt een aantal prominente heuvels die zijn gevormd door enorme gletsjers uit de voorlaatste ijstijd, het Saalien. Deze heuvelcomplexen liggen vooral aan de randen van deze voormalige landijsmassa’s die het destijds aanwezige sediment opduwden tot wat we nu stuwwallen noemen. Naast de Veluwe is de Utrechtse Heuvelrug, waar deze foto is gemaakt, het grootste stuwwallencomplex in Nederland.

Hoewel internationaal gezien de hoogte weinig indrukwekkend is, hebben de stuwwallen wel grote invloed op het landschap, de waterhuishouding en de vegetatie. Landschappelijk is een klein beetje reliëf in een vlakke omgeving zeer bepalend voor het beeld. De hoger gelegen, vaak goed doorlatende zandgronden van de stuwwallen zijn relatief droog. Het regenwater dat hier valt stroomt grotendeels via de ondergrond naar lager gelegen gebieden, waar het als kwel weer aan de oppervlakte komt. De natuurlijke vegetatie past zich hier dan ook op aan. Naast droge heide vind je er vaak ook bomen die niet van nattigheid houden. Dennen, zoals de grote boom hier op de foto, zijn daar een goed voorbeeld van. Het is een soort die goed groeit op voedselarme zandgronden en verstuiving tegengaat.

Al deze facetten zijn prachtig zichtbaar op deze foto, die bovendien een schitterende wolkenpartij in de avondschemering toont. Het maakt de mens, hier zittend op een bescheiden bankje, tot een nederig schepsel.

Gerrit-Jan van Herwaarden, LandschappenNL